Poseban pečat otmenosti i moći daju impresivne građevine iz doba Habzburške monarhije.
Za njega su se borili i osvajali ga Rimljani, Vizantinci, Franci… Vekovima je neprijateljevao sa Mletačkom republikom, dok zaštitu nije zatražio od Habzburške monarhije.
Posle Prvog svetskog rata pripao je Italiji, a posle Drugog neki su gotovo deceniju uzvikivali „Trst je naš“. Geografski, ipak, nikada nije bio, ali je od sredine šezdesetih godina prošlog veka pa do raspada Jugoslavije bio naš najdraži, najbolji, najpouzdaniji „prozor“ u zapadnjački svet mode i neprikosnovena prestonica šopinga.
Trst je prelep, univerzitetski i poslovni centar, moderan grad kome poseban pečat otmenosti i moći daju impresivne građevine iz doba Habzburške monarhije. Arhitekte i istoričari umetnosti kažu da je, kada je o građevinama reč, „Trst netipičan za Italiju“ i da „više nalikuje Beču nego Rimu ili Veroni“.
Iako su palate i mostovi lepi, Kanalom Grande i trgom Ponte Roso, dominira Srpska pravoslavna crkva Svetog Spiridona, izgrađena od belog mermera sa plavim kupolama i pozlaćenim mozaicima.
Na kanalu je i velelepna kuća Jovana Kurtovića, najbogatijeg Tršćanina srpskog porekla s kraja 18. i početka 19. veka. Bio je i najveći darodavac crkve Svetog Spiridona, a kuću je sagradio preko puta hrama. Još jednu zgradu u susedstvu, u kojoj je danas neodoljivi kafe „Stela Polari“, sagradili su znameniti tršćanski Srbi.
Za glavno gradsko okupljalište, Trg Ujedinjenja, kaže se da je najveći evropski trg. Smešten je uz more i, možda, na najbolji način oslikava duh Trsta. Sagrađen je za vreme Austrougarske, kao i zdanja i palate oko njega.
Osim crkve Svetog Spiridona, mnogobrojna tršćanska zdanja duž Kanala Grande i na trgu Ponte Roso, koja krase grad i privlače pažnju turista, u 18. i 19. veku podigli su bogati Tršćani srpskog porekla.
Lepotom plene palate Kurtović, Ivanović, Vučetić, Nikolić i blizu autobuske stanice, palata Tripković. Jedna od najlepših je zadužbina Spiridona Gopčevića na Kanalu Grande.
Upečatljivu fasadu krasi crveno-beli kamen u obliku talasa i četiri kamene figure srpskih junaka iz Kosovskog boja – kneza Lazara, kneginje Milice, Miloša Obilića i Kosovke devojke. Ništa manje lepa nije ni unutrašnjost Palate „Gopčević“, danas reprezentativne galerije i sedišta gradskih institucija kulture.
(srbijadanas)
