Da li ste znali da je na početku 20. veka samo oko 40 nacija imalo prestonice? A ovo su zemlje koje imaju više od jednog glavnog grada!
Do 2000. godine, taj broj je porastao na više od 200, jer su se nove države pojavile nakon raspada Britanske i Francuske imperije, Sovjetskog Saveza i Jugoslavije.
Većina zemalja odabrala je jedan glavni grad, birajući mesto u kojem će se nalaziti centralni administrativni aparat države, piše CNN Travel.
Neke su zemlje jednostavno odlučile da je ipak poželjno imati više glavnih gradova. Među njima su između ostalih Benin i Kraljevina Esvatini (bivši Svazilend).
Zašto više od jednog glavnog grada?
Razlozi se razlikuju, ali mnogi istoričari smatraju da je regionalna konkurencija za moć jedan od glavnih faktora.
Sjedinjene Države su rešili taj sukob osnivanjem Vašingtona, na relativno nerazvijenom delu reke Potomak. Opet, i kod njih svaka savezna država ima svoj glavni grad.
Suprotno tome, Južnoafrička Republika se odlučila da raspodeli državnu vlast, a samim ti i vladu između gradova Kejptaun, Pretorija i Blumfontejn. Ova tri grada danas se smatraju glavnim gradovima Južnoafričke Republike.
Sa druge strane, Tanzanija je 1973. godine proglasila da osniva novi glavni grad u Dodomi, koja se nalazi stotinama kilometara, u unutrašnjosti od prestonice Dar es Salaama iz kolonijalne ere.
„Imperije su imale centralna administrativna mesta za svaku koloniju, koja su obično bila na obali, tako da su imale dobar pristup morskim putem do prestonice carstva“, kaže Dejvid Gordon, profesor urbanog planiranja na Univerzitetu Kvins u Kingstonu, Ontario.
„Trend dekolonizacije zemalja je značio premeštanje glavnog grada u središte zemlje, kako bi bio dostupniji svim građanima.“
Ali moć istorijskih prestonica teško je prevazići. Dar es Salaam i dalje je domaćin mnogim vladinim funkcijama, a tek je 2019. godine tanzanijski predsednik preselio svoju kancelariju u „novu“ prestonicu Dodomu.
Tanzanija nije jedina zemlja u kojoj su lideri izmestili glavni grad zemlje.
„Kanadi su bile potrebne godine i godine da se odluči za Otavu“, kaže Gordon.
Mi vam u nastavku donosimo pregled najzanimljivijih dvostrukih prestonica…
Benin: Porto-Novo i Cotonou
Energični lučki grad Cotonou dočekuje putnike u Beninu šarenim ritmom i veselim ritmovima, pa ne čudi da je ovaj grad zapravo administrativno sedište vlade.
Zvanična prestonica, međutim, udaljena je sat vremena i nalazi se u mestu Porto-Novo. Podela vlasti između dva grada postoji od pre nego što je Benin, mala država na zapadu Afrike, stekla potpunu nezavisnost od Francuske 1960. godine.
Bolivija: La Paz i Sukre
Smešten visoko na visini od 3.640 metara, u snežne vrhove Anda, La Paz je 1898. godine postao glavni grad Bolivije. Ipak, La Paz predstavlja administrativni glavni grad Bolivije, u kojem zaseda vlada dok je ustavni glavni grad Sukre.
U prvim danima kolonijalne vladavine, srebro iz rudnika koji su okruživali Sukre pretvorio je ovaj planinski grad u andsku elektranu, ali i prestonicu Bolivije.
Rastuća industrija kalaja pomogla je kasnije La Pazu da postane žestoki rival za ekonomsku i političku moć, što je izazvalo trzavice i proteste širom zemlje. Ipak, La Paz u kojem živi skoro million stanovnika, odnosno tri puta više nego u Sukreu, ostao je sedište bolivijske vlade.
Čile: Santijago i Valparaiso
Dok pripadnici čileanskih nacionalnih upravnih i sudskih tela posmatraju kako pada sneg po planinama oko Santijaga, nacionalno zakonodavno telo uživa u živopisnom zalasku Tihog okeana iz grada Valparaiso.
Obala Slonovače: Jumusukro i Abidžan
Kada ste na vlasti više od tri decenije, onda imate mogućnost da malo i korigujete neke stvari. Na primer, prestonicu zemlje na čijem ste čelu.
Predsednik Feliks Ufue-Boanji, koji je upravljao Obalom Slonovače od 1960. do 1993. godine, iskoristio je svoje vreme na funkciji tako što je svoje rodno mesto Jumusukro pretvorio u drugu prestonicu 1983. godine. Međutim, iako su neke od institucija preseljene u Jumusukro, Abidžan je de facto sedište vlade.
Češka: Prag i Brno
Gotičke zgrade i prelepi mostovi preko Vltave prva su asocijacija na pomen grada koji je remek-delo češke kulture i istorije. Među najimpozantnijim mestima Praga svakako je Praški dvorac, deo istorijskog centra u UNESCO-vom gradu.
Osnovan u 9. veku, prostrani dvorac ostaje zvanična kancelarija predsednika Češke Republike. Ali Vrhovni sud Češke nalazi se u drugom, manje poznatom gradu Brno. Brno je ujedno i prestonica istorijske krajine Moravska.
Malezija: Kuala Lumpur i Putrajaja
Zanimljivi minareti, futurističke kule i ulični marketi čine Kuala Lumpur jednim od najegzotičnijih gradova sveta. Ovaj grad je i nacionalna prestonica, sedište parlamenta i zvanični dom kraljevske porodice. Ali čak i vladama treba odmor od života u velikim gradovima.
1995. vlada je započela izgradnju Putrajaje, mirnije metropole koja se nalazi oko masivnog veštačkog jezera, na 25 kilometara od Kuale Lumpur.
Ono što novoj prestonici nedostaje je istorija, prošlost. Uz puno prostora za rast, u Putrajaji su procvetale ogromne znamenitosti, uključujući ružičastu Putra džamiju, koja je postala kamen spoticanja. Ipak, za sada Putrajaja ostaje administrativni centar Malezije, dok je Kuala Lumpur i dalje zvanična i kraljevska prestonica.
Holandija: Amsterdam i Hag
Sa istorijskim kanalima i reputacijom jednog od najzanimljivijih mesta za zabavu u Evropi, Amsterdam je ujedno i holandska prestonica. Ipak, pravi posao upravljanja odvija se u Hagu.
U ovom po mnogima dosadnom gradu vekovima su se nalazila glavna holandska upravljačka tela, uključujući izvršnu vlast i vrhovni sud. Tako da iako kraljevska porodica živi u Amsterdamu, Hag je prepoznat kao administrativni centar u kojem zaseda vlada.
Šri Lanka: Colombo i Kotte
Kolombo je najveći grad, ekonomski i poslovna prestonica Šri Lanke. Nalazi se na zapadnoj strani ostrva. Njegovo predgrađe Kote služi kao sedište vlade i parlamenta.
(travelganazine/pixabay)
Dodajte komentar