Otvaranje izložbe 18. aprila 2018. godine u 18.00 sati u Kulturnom centru Vršac, ul. Sterijina 62
Izložbu će otvoriti:Njegova Ekselencija Tomaš Njegođiš ambasador Republike Poljske u Srbiji
Ambasada Republike Poljske u Beogradu poziva Vas na nesvakidašnju izložbu „Ikonostas svetlosti” sastavljenu od veličanstvenih vitraža Adama Staloni-Dobžanjskog, poljskog umetnika, mističara, teologa i pravoslavnog ikonopisca.
Reč je o replikama vitraža čuvenog poljskog sakralnog umetnika Adama StaloniDobžanjskog (1904 – 1985), prepoznatljivog po njegovom specifičnom stilu, koji je uspeo umeće vitraža da inkorporira i u arhitekturu pravoslavnih hramova u Poljskoj, a ne samo onih koji pripadaju zapadnom hrišćanstvu – katoličanstvu i protestantizmu.
Prema navodima kritičara, ova postavka za koju je zaslužan pisac i arhitekta Jan PavlickiStaloni, unuk Adama StaloniDobžanjskog, svojevrsna je „scenografija koja donosi veličanstveni spoj vitraža carigradske Aja Sofije, i u svojoj raskoši teži prvobitnom-iskonskom kanonu vizantijskog svetilišta, sa svim svojim bogatstvom mozaika i polihromije.” Odnosno, kako dodaju, „ikonopisačkakanoničnost kako čitave kompozicije, tako i pojedinačnih scena i likova svetaca, na začuđujući način prepliće se sa jezikom savremene apstrakcije, avangarde, pa i kubizma.”
Scenografija ove izložbe pod kupolom Hrama Svetog Save u Beogradu donosi veličanstveni spoj vitraža carigradske Aje Sofije i u svojoj raskoši teži iskonskom kanonu vizantijskog svetilišta sa svim svojim bogatstvom mozaika i polihromije. Ikonopisačkakanoničnost kako čitave kompozicije, tako i pojedinačnih scena i likova svetaca na začuđujući način prepliće se sa jezikom savremene apstrakcije, avangarde, čak i kubizma. Najnepojmljiviji je ovde, međutim, sam materijal koji umetnik koristi – vitraž koji prikazuje hram, čisto vizantijski po svojoj formi i teološkoj poruci koju nosi.
U osi apside Hrama Aja Sofija smešten je lik Dobrog Pastira, sveprisutnog u ranohrišćanskoj ikonografiji. U severnom transeptu glavna scena je izgrađena uz pomoć vitražne ikone Uspenja Presvete Bogorodice, a u južnom uz pomoć kompozicije Dejsusa. Narteks posetioca pozdravlja preko Apostola i uvodi u dubinu hrama, ispunjenog scenama sa likovima Marije i Isusa, kao i starozavetnih proroka, anđela i svetaca. Stajemo tako pred sv. Katarinu Aleksandrijsku i krug njene mučeničke smrti, pred Anđele Nebeske, scene Preobraženja i Uspeća Isusovog. Proroci, Apostoli i sveci, koji upotpunjuju čitavu kompoziciju, prikazani su u celini, u poprsjima ili čak samo u portretima.
Izložba je realizovana po zahtevu i uz sredstava Ministarstva kulture i narodnog nasleđa Republike Poljske.
Izložba će biti otvorena za posetioce do 30. aprila 2018. god.
ADAM STALONI-DOBRŽANJSKI – BIOGRAFIJA
Adam Staloni-Dobžanjski rođen je 1904. godine u Menu u Černjihovskoj guberniji, istočno od Kijeva, na teritoriji tadašnje Ruske imperije (danas istočna Ukrajina), preminuo je u Krakovu 1985. godine. Ovaj slikar, grafičar, slovopisac i konzervator bio je diplomac, a kasnije profesor Akademije lepih umetnosti u Krakovu. Svoju četkicu je gotovo isključivo koristio u službi Crkve. Iza sebe je ostavio 32 polihromije i kompozicije vitraža u 37 hramova raznih religija – ukupno više od 200 prozora i 1 000 m2 vitraža, kao i manje kompozicije mozaika i ikona. Radio je za pravoslavnu, katoličku i evangelističku crkvu. Zbog odbijanja da kao agent u redovima crkve sarađuje sa komunističkom Državnom bezbednošću izbrisan je odlukom komunističke cenzure sa lista poljske kulture. Od 1963. do mnogo godina nakon smrti 1989. na njega se primenjivala bezuslovna zabrana objavljivanja, priređivanja izložbi, putovanja u inostranstvo i akademske karijere.
Porodično poreklo je ovog umetnika smestilo u prostor preplitanja vizantijske i latinske kulture i duhovnosti. Majka, Ukrajinka (drevno)pravoslavne vere, i otac, Poljak katolik, odgajili su svog najstarijeg sina u duhu poštovanja obe, istočne i zapadne, hrišćanske tradicije. Odlukom oca – katolika – Adam Staloni-Dobžanjski kršten je po pravoslavnom obredu, koji je odigrao veliku ulogu u njegovoj umetničkoj svesti i usmerio je prema ikonopisanju.
Više informacija o ovom umetniku i njegovom delu može se naći na višejezičnoj internet strani www.stalony-dobrzanski.info
Izvor: PRess Serbia
Dodajte komentar