U Zagrebu pronađen dokument koji je pisan rukom Svetog Save

Pokret obnove Kraljevine Srbije nedavno je izneo tvrdnje da Ilovička krmčija, zbornik građanskih i crkvenih propisa vizantijske države, koje je odabrao i preveo Sveti Sava pocetkom 13. veka od 1995. nalazi u Vatikanu

Krmčija ilovička, najstariji prepis Nomokanona Svetog Save iz 1262. godine, prvi srpski pravni akt, ondnosno Ustav, nalazi se u Arhivu Hrvatske akademije znanosti i umetnosti, potvrdila je Ivana Burnać iz Arhiva HAZU.

U odgovoru da li je najstariji prepis i dalje u njihovom arhivu, Burnać je navela da je važan srednjevekovni dokument zaveden u inventaru kodeksa Arhiva HAZU pod oznakom “III c 9 Krčmija ilovička iz god. 1262, srp.redakcija, list.399 u 4°. Zapis iz 1262”.

Pokret obnove Kraljevine Srbije nedavno je izneo tvrdnje da Ilovička krmčija, zbornik građanskih i crkvenih propisa vizantijske države, koje je odabrao i preveo Sveti Sava pocetkom 13. veka od 1995. nalazi u Vatikanu. Tada je, kako tvrdi predsednik POKS-a odneta kao poklon tadašnje Hrvatske vlasti papi Jovanu Pavlu Drugom.

Burnać u dopisu navodi da u Arhivu HAZU nema podataka o prenosu vrednog artefakta u Vatikan, a i Ministarstvo kulture potvrdilo je da je ovaj vredan artefakt u Zagrebu. Istoričar Dejana Ristić takođe kaže da nikada nije postajala sumnja o tome gde se nalazi Krmčija.

– Poznato je da se taj vredni pravni spomenik pre samo dve godine i dalje nalazio u Arhivu HAZU budući da je učenicima Srpske pravoslavne gimnazije “Kantakuzina Katarina Branković” u Zagrebu, bilo omogućeno da vide i da prelistaju taj spis. Zamislite kakav bi skandal izbio kada bi naša zemlja od Vatikana zvanično tražila da nam vrati spis koji Sveta Stolica i ne poseduje i koji se nalazi u sasvim drugoj državi – kaže Ristić.

On podseća da je dragoceni prepis nastao je 1262. godine u manastiru Svetih Arhangela u Ilovici na Prevlaci kod današnjeg Tivta i tu je bio čuvan vekovima sve dok, tokom Drugog svetskog rata, nije ukraden i odnet u Arhiv Hrvatske akademije znanosti i umjetnosti. Istoričar napominje da je Matija Nenadović u momentu obnavljanja moderne srpske države, Kneževine, kasnije Kraljevine Srbije, kao pravni osnov za prvi pisani zakon ustaničke Srbije u maju 1804. imao između ostalog i Krmčiju.

Podsetimo, prema nekim teorijama, prvi srpski ustav i jedan od najstarijih zakonskih akata na svetu – Zakonopravilo (Nomokanon) Svetog Save iz 1219. godine u Zagreb su za vreme Drugog svetskog rata donele ustaše NDH. Nomokanon (gr. nomos – zakon, kanon – pravilo) je zbornik romejskih crkvenih i pravnih propisa, koje je priredio Sveti Sava. Zanimljivo je to da je prema odredbama Zakonopravila Svetog Save živela i Ruska carevina 355 godina, a od iste knjige je zasnovano anglikansko i kasnije i saksonsko pravo, a na njoj počivaju ustavi nekoliko država EU.

Smatra se jednom od najznačajnijih knjiga u Srba posle Biblije i nije samo puki prevod vizantijskih građanskih i crkvenih pravnih akata, nego sadrži i tumačenja koja je napisao sveti Sava. Savin prevod vizantijskog Nomokanona je usvojen na saboru u manastiru Žiča 1221. godine, kao najviši crkveni i državni pravni akt. Pošto su kanoni Crkve umnogome regulisali život podanika, Savina kompilacija se u znatnoj meri odnosila na oblast koju danas smatramo građanskim pravom.

(srbija danas)